Dutch Disease Detectives

Epidemiologen analyseren de determinanten die het optreden, de verspreiding, de preventie en de beheersing van ziekte, letsel en andere gezondheid gerelateerde gebeurtenissen in een bepaalde menselijke populatie beïnvloeden. Binnen de discipline van de epidemiologie, zijn veel specialisaties mogelijk. In dit artikel beschrijven we het perspectief van de toegepaste infectieziekten-epidemiologie. Er circuleren verschillende namen voor dit vakgebied. Veldepidemiologie en infectieziekten-epidemiologie, toegepaste infectieziekten-epidemiologie, en interventie-epidemiologie. Wij geven de voorkeur aan de term toegepaste infectieziekten-epidemiologie, in dit artikel afgekort tot infectieziekten-epidemiologie.

De veldepidemioloog past epidemiologische methoden toe onder de volgende combinatie van omstandigheden:

• Wanneer zich een onverwacht gezondheidsprobleem in de bevolking voordoet;
• Wanneer binnen korte tijd een interventie vereist is om het gezondheidsprobleem te bestrijden;
• Wanneer het onderzoek a priori onderzoeksvragen heeft die relevant zijn voor de bestrijding van het gezondheidsprobleem en de resultaten van het onderzoek actie-georiënteerd zijn.

Vaak moet de epidemioloog reizen en in het veld werken om het onderzoek te verrichten en zo data te verzamelen. Deze combinatie van factoren komt typisch voor bij infectieziekten-problematiek. De infectieziekten-epidemiologie kent aanvullend aan de reeds genoemde kenmerken van de veldepidemiologie nog de volgende karakteristieken:

• Een persoon kan ook een infectiebron zijn voor een ander persoon;
• Mensen kunnen immuniteit hebben tegen de ziekte, waardoor ze ondanks blootstelling aan het pathogeen niet ziek worden;
• Iemand kan ongemerkt besmet zijn en de ziekte doorgeven;
• Er is in de regel sprake van urgentie om verdere verspreiding te stoppen.

Deze werkgemeenschap vertegenwoordigt de veldepidemiologen die zich bezighouden met infectieziekten en volksgezondheid; in het bijzonder fellows en alumni van Field Epidemiology Training Programs (FETP). Infectieziekten-epidemiologen kunnen primair opgeleid zijn als bijvoorbeeld epidemioloog, gezondheidswetenschapper, (dieren)arts, microbioloog, volksgezondheidsdeskundige, arts, modelleur, statisticus, data scientist, of sociale wetenschapper.

Het competentieprofiel van FETP-afgestudeerden in Europa is door het Europees Centrum voor ziektepreventie en -bestrijding (ECDC) opgesteld. Tot de voor de infectieziekten-epidemiologie specifieke competenties behoren o.a.

• het verrichten van epidemiologische analyses bij uitbraakonderzoek en het rekening houden met de rol van de beperkende factoren van veldonderzoek in acute situaties;
• het interpreteren van resultaten van uitbraakonderzoek in het licht van de praktische omstandigheden en ten behoeve van (risico-)communicatie;
• het verrichten van effectiviteitsanalyses van vaccinatie en andere preventiemaatregelen;
• het opzetten en onderhouden van infectieziekten surveillance systemen;
• en het bij elkaar brengen van verschillende databronnen in het kader van vroegsignalering. Het vakgebied vraagt om flexibiliteit en het kunnen inspelen op ad hoc (crisis-)situaties zoals uitbraken van infectieziekten.

Om die reden is de infectieziekten-epidemiologie een apart vakgebied binnen de epidemiologie.

De werkgemeenschap Toegepaste Infectieziekten Epidemiologie is er om krachten te bundelen, zichtbaarheid te geven aan de specialisatie, en om collegiale samenwerking voor projecten en (bij)scholing te vergemakkelijken. De groep staat open voor geïnteresseerde leden van de VvE, en wil graag uitwisseling vergemakkelijken tussen de vakgebieden binnen de epidemiologie van infectieziekten en chronische aandoeningen. Deze terreinen hebben belangrijke overlap, bijvoorbeeld in comorbiditeit bij een hiv-infectie en de problematiek rondom ‘post-COVID’ gezondheidsproblemen.

De Field Epidemiology Network Europe biedt een platform voor alle Europese veldepidemiologen. Het is een besloten lidmaatschap-website waar groepen uit heel Europa kennis, ervaringen en ideeën kunnen uitwisselen.

De SIG Toegepaste Infectieziekten Epidemiologie is een van die groepen die gebruik maakt van het FENE platform.

Ben je een Nederlandse epidemioloog en houd je je bezig met toegepaste infectieziekten epidemiologie? Laat ons dan weten als je lid wilt worden van de Special Interest Group via onderstaande formulier.